O 20 de outubro de 1900, aos 16 meses do inicio da construción da fábrica, comezou a funcionar a fábrica de azucre. A maquinaria funcionou con toda precisión sen ter que facer a máis lixeira rectificación, con todo a súa magnitude e complexidade. En dúas horas de traballo producíase un azucre exquisito.

Os asistentes a esa posta en funcionamento puideron ver como viraban tanta e tanta roda co auxilio do vapor, executando automaticamente todas as operacións necesarias para converter en azucre a raíz da remolacha. Desde o carrexo desta, amoreada en silos, o lavado e triturado, a transformación en pasta mediante unha prensa, a súa purificación con cal e outros produtos, e a evaporación do líquido ata convertela en pedra de azucre seco.

O aspecto que presentaba o interior do edificio da fábrica era grandioso co gran número de motores, máquinas e rodas existentes. O ruído que se producía co movemento de todo iso era ensordecedor e chamaba a atención dos visitantes daquelas tranquilas comarcas.

Pola noite a fábrica presentaba un aspecto rechamante e fantástico, pola multitude de luces que brillaban a través das súas cen xanelas, de gran tamaño algunhas, e polos catro arcos voltaicos, situados nos diversos costados do edificio, que esparexían a súa potente luz en toda aquela contorna.

Unha vez posta en funcionamento a fábrica de azucre tivo moitos visitantes que quixeron coñecela.

A empresa expediu unha circular anunciando aos cultivadores de remolacha, que tivesen contrato coa Azucreira, que se acordou a recolección dentro do mes corrente. Os xefes de todas as estacións de ferrocarril de Santiago a Pontevedra tiveron autorización para pesar, dispoñer o envío da remolacha e fondos para pagala ao prezo prefijado de 35 pesetas por tonelada. Na mesma fábrica o caixeiro tivo orde para facer os pagos aos que directamente conducisen a remolacha ata o establecemento. A gran división da propiedade rústica obrigou a facer miles de contratos, obtendo pequenas cantidades de remolacha por cada un dos paisanos cos que se contrataba.

O 30 de outubro de 1900 informábase na “Gaceta de Galicia” que se viron mostras en Santiago do primeiro azucre elaborado na Azucreira, de cuxa calidade facían eloxios os entendidos.

Antes da data prevista para a posta en funcionamento, xa se estaba colleitando a remolacha nos puntos afastados á fábrica. Para subministración da fábrica cultivouse remolacha en diferentes comarcas das provincias de Lugo, A Coruña e Pontevedra. Por suposto nas inmediacións de Portas e Caldas.

Cultivouse remolacha, con destino á fábrica de Portas, ademais de en outros lugares, en Redondela, na Toxa, en Ferrol, en Tui na extensa veiga do Louro, na Pobra do Caramiñal, en Santa Uxía de Ribeira. Antonio López de Neira, alcalde de Vigo, cultivou dous vagóns de remolacha que deu un rendemento de azucre moi satisfactorio, segundo a análise que se fixo na fábrica.

Informouse nos diarios: “Estes días están a pasar por Santiago moitos carros de remolacha destinados a Portas, para a fabricación do azucre”, “din de Santiago que é grande a abundancia de remolacha que estes días existe na estación de Cornes, con destino á fábrica de azucre de Portas”.

No semanario caldense “Frei Prudencio” alentouse o cultivo da remolacha a través dunha columna titulada “Paliques n’a veira d’o adro”, editando tamén un libro co mesmo título. Estaban “Os Paliques” escritos en galego, con naturalidade e sorna defendíase a conveniencia de sementala remolacha, achegándose para o efecto datos demostrativos que os labradores debían coñecer.

Explicábanse en prensa os beneficios do cultivo da remolacha fronte ao millo. “Os labradores galegos non sementaron máis que millo desde tempo inmemorial, e por esta causa os rendementos desa plantación son nulos. Se se dedican con afán ao cultivo da remolacha, acharán os beneficios que hoxe desgraciadamente non teñen”. Comentábase para animar aos paisanos.

A Azucreira Galega repartiu, gratuitamente, entre os agricultores unha cartilla ou opúsculo sobre o modo de cultivar a remolacha.

Ofrecíaselles aos agricultores a semente de remolacha, abonos minerais e millo importado de Gran Bretaña a prezo inferior ao de mercado para que puidesen alimentar ás súas familias durante o período de transición ao novo cultivo, pero non foi suficiente ante o medo dos paisanos a que o novo cultivo arruinase as súas colleitas. Tamén se pagou, con millo importado, aos labradores que quixeron cobrar nese produto, xa na súa totalidade ou xa en parte, a súa sementa de remolacha.

As dúas fábricas, a de Portas e a de Padrón, fracasaron rapidamente por dúas razóns principais. A primeira foi a incapacidade para abastecerse de remolacha suficientemente, a pesar das campañas desenvolvidas para convencer aos paisanos dos beneficios que conseguirían sementándoa nas veigas que destinaban ao millo e ás patacas, que eran a base do autoconsumo familiar e dos seus gandos. As dúas empresas competiron entre si pola captación da subministración de remolacha. Tamén competiron polo persoal, por mor de que a de Padrón contratase técnicos da de Portas para substituír ao seu primeiro director e a varios colaboradores.

Para o fracaso das dúas fábricas indicadas foi aínda máis determinante a evolución do mercado español, pois en España multiplicáronse as fábricas. Había a principios do século XX máis de 40 azucreiras, case unha por provincia. A produción superou á demanda, o que fixo que baixasen os prezos e todo o sector situouse en números vermellos.

Por decisión da súa xunta de accionistas, do 15 de decembro de 1903, a fábrica de Portas integrou na Sociedade Xeral Azucreira de España, que se creou para reorganizar o sector, e foi unha das vinte que se pechou ao ano seguinte, case simultaneamente coa de Padrón. No outono de 1906 especulouse coa posibilidade de que ambas as fábricas renovasen os traballos, pero a cuestión quedou en rumor. A súa maquinaria desmontouse no ano 1911, e o edificio de Portas utilizouse como almacén dunha explotación agraria durante anos.